Duurzaamheid is een breed begrip…
Ontdek hier hoe het zit met diverse onderwerpen!
Een opvallende trend in cosmetica, verzorgingsproducten en zelfs in voedingsmiddelen en -supplementen is de groeiende populariteit van ‘natuurlijke’ of ‘plantaardige’ producten. Deze producten bevatten ingrediënten die rechtstreeks uit de natuur komen!
Natuurlijke ingrediënten, zoals planten, zijn hernieuwbaar! Het mooie hieraan is dat ze dus niet op kunnen raken. Synthetische ingrediënten, die industriëel worden geproduceerd door mensen, zijn vaak gewonnen uit aardolie, een eindige bron.
Hoewel natuurlijke of plantaardige ingrediënten zeker milieuvriendelijke voordelen kunnen hebben, is er ook een keerzijde. Het verbouwen van deze ingrediënten vereist veel landbouwgrond, die schaars is. Uitbreiding van landbouwgebied betekent vaak dat (tropisch) bos verdwijnt of dat het ten koste gaat van voedselproductie voor ontwikkelingslanden. Bovendien is het soms twijfelachtig of de teelt veilig is voor zowel het milieu als de mens.
‘Natuurlijk’ betekent niet per se ‘gezond/ veilig’. Zowel natuurlijke als synthetische ingrediënten worden op dezelfde strenge veiligheidsnormen getest.
Gelukkig zijn er tal van keurmerken die strikte normen opleggen aan cosmetica en verzorgingsproducten, waardoor je erop kunt vertrouwen dat deze producten een positieve bijdrage leveren aan het milieu. Milieu Centraal heeft een handige gids op hun website die uitlegt wat verschillende keurmerken betekenen en welke eisen fabrikanten moeten naleven voordat ze het logo op hun product mogen zetten. Neem een kijkje op Milieu Centraal voor meer informatie!
In de media en op het internet wordt veel gesproken over microplastics in cosmetica. Maar wat zijn microplastics precies? En waarom worden er überhaupt microplastics in cosmetica gebruikt?
Volgens de wetgevers in Europa kan een microplastic worden gedefinieerd als ‘vaste plastic polymere deeltjes van 5 mm of kleiner die niet wateroplosbaar en niet biologisch afbreekbaar zijn, en die bewust aan producten worden toegevoegd’. Een groot deel van de microplastics kun je dan ook niet met het blote oog zien. Ze kunnen namelijk net zo klein zijn als bijvoorbeeld virusdeeltjes.
Microplastics voegen unieke eigenschappen toe aan cosmetica, zoals verdikking of stabilisatie van verzorgingsproducten, verbetering van de oplosbaarheid van actieve stoffen, of een fijnere textuur op de huid. In anti-zonnebrandcrèmes zorgen microplastics ervoor dat uv-filters gelijkmatig worden verdeeld, waardoor de huid op alle aangebrachte plekken gelijkmatig wordt beschermd.
Hoewel microplastics dus voordelen kunnen hebben voor cosmetica, zijn er wel zorgen over de effecten ervan op het milieu. Hierom heeft Europa besloten dat het gebruik van microplastics zeer beperkt moet zijn. In cosmetica wordt het gebruik zelfs in zijn geheel verboden. In de loop van de tijd zullen er dus steeds meer producten op de markt verschijnen zonder microplastics.
Vanaf 2035 zijn alle cosmeticaproducten die worden verkocht in Europa microplasticvrij. Maar microplastics in cosmetica kunnen niet zomaar vervangen worden. Er moet gezocht worden naar alternatieven die ervoor zorgen dat de kwaliteit van het cosmeticaproduct hetzelfde blijft als die je op dit moment van deze producten gewend bent. Dit heeft dus tijd nodig.
Aan de positieve kant zijn alle plastic microbeads al wél vervangen door natuurlijke alternatieven. Bijvoorbeeld vruchtenpitten, bamboe en silica. Een microbead is een bolletje dat wordt toegevoegd aan een scrub voor de schurende werking. Deze bolletjes zijn met het blote oog te zien. Het aandeel van cosmetica aan de plasticsoep bestond voornamelijk uit deze microbeads. Door ze te vervangen is de uitstoot van microplastics uit cosmetica naar het milieu voor een deel dus al verminderd.
Het is belangrijk te beseffen dat niet alle polymeren in cosmetica automatisch microplastics zijn, wat vaak verwarrend kan zijn. Polymeren kunnen zowel door de mens gemaakt worden (synthetisch) als natuurlijk voorkomen, zoals ons DNA. Hoewel alle plastics polymeren zijn, geldt dit niet voor alle polymeren. Het gebruik van ‘poly-‘ in een ingrediënt betekent niet automatisch dat het een (micro)plastic is.
Hoe kun je dan wel vaststellen of jouw product microplastics bevat? Dit blijkt helaas niet eenvoudig. Er zijn apps en lijsten die beweren dit te kunnen, maar ze bieden vaak slechts een grove scan, waarbij alle polymere ingrediënten onterecht als microplastics worden aangewezen. Soms zijn deze polymeren juist een goed alternatief voor echte microplastics.
Er zijn enkele keurmerken voor cosmetica, zoals het EU Ecolabel en het Scandinavische Nordic Swan Ecolabel, die het gebruik van microplastics verbieden. Hoewel dit een goede indicatie kan zijn, hebben niet alle microplasticvrije cosmetica zo’n keurmerk.
Verpakking spelen een cruciale rol in het beschermen van jouw favoriete cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten! Ze zijn onmisbaar om productverlies te voorkomen en de veiligheid van je product te garanderen. Maar, is al dat verpakkingsmateriaal echt nodig?
Het blijft een uitdagende balans tussen het verminderen van productverlies en het beperken van verpakkingsmaterialen. Gelukkig zien we een opmerkelijke verschuiving in de richting van duurzaamheid, vooral in de wereld van cosmetica.
Recente ontwikkelingen tonen aan dat de verpakkingsindustrie zich inzet voor een groenere toekomst. Bij cosmetische producten zijn er tastbare veranderingen merkbaar, zoals dunner wordende shampooflessen en minder omvangrijke kartonnen verpakkingen. Deze aanpassingen verminderen niet alleen het gebruik van materialen, maar maken ook het recyclingproces efficiënter.
Een bijzonder innovatief voorbeeld van duurzame verpakkingen is de herziening van schenkdoppen. Door deze aanpassing kan het product nauwkeuriger gedoseerd worden, waardoor verspilling wordt geminimaliseerd.
Meer dan de helft van de Europese consumenten (62%) is bereid extra te betalen voor een verpakking met minder plastic. Echter, het is belangrijk te realiseren dat de impact op het milieu niet enkel te beoordelen is op basis van de hoeveelheid plastic.
Plastic is uniek vanwege zijn lichte gewicht en sterke eigenschappen. Hoewel glas vaak wordt beschouwd als een duurzamere keuze, vergt de productie en recycling ervan aanzienlijke hoeveelheden energie, waarbij temperaturen boven de duizend graden worden bereikt. Opvallend genoeg heeft eenmalig glas een van de grootste CO2-voetafdrukken onder verpakkingsmaterialen. Daarnaast is glas aanzienlijk zwaarder, wat resulteert in hogere energiekosten tijdens het transport.
Bij het overwegen van papier als alternatief moeten vaak meer bomen worden gekapt. De keuze voor de meest duurzame verpakkingsoptie hangt dus af van een gedetailleerde analyse en berekening per product.
Sinds 2013 is er binnen Europa een wettelijk verbod op de verkoop van cosmetica en verzorgingsproducten waarvan de ingrediënten zijn getest op dieren, of waarvan het eindproduct is onderworpen aan dierproeven.
Echter, het beweren van ‘dierproefvrij’ is niet zo eenvoudig als het lijkt. Ondanks het verbod moet elk ingrediënt volgens de wet op veiligheid zijn getest, en velen zijn in het verleden onderworpen aan dierproeven. Hierdoor kan bijna geen enkel cosmeticaproduct volledig ‘dierproefvrij’ worden genoemd, zelfs niet na de inwerkingtreding van het verbod op dierproeven.
Een intrigerend aspect van deze kwestie is het gebruik van oude data. Hoewel dierproeven na 2013 niet meer kunnen worden gebruikt om de veiligheid van ingrediënten aan te tonen, mogen data verkregen vóór dit jaar nog steeds worden gebruikt. Dit brengt de uitdaging met zich mee om een evenwicht te vinden tussen ethische praktijken en het waarborgen van de veiligheid van consumenten.
Terwijl de EU en vele andere regio’s wereldwijd stappen hebben gezet door dierproeven voor cosmetica te verbieden, blijft een aanzienlijk aantal gebieden vasthouden aan deze praktijk en weigeren ze gegevens van proefdiervrije testmethoden te accepteren.
In deze wereldwijd voortdurende discussie over de ethiek van dierenproeven is de International Collaboration on Cosmetics Safety (ICCS) een positief geluid. Deze non-profitorganisatie is ICCS vastbesloten om dierproefvrije veiligheidswetenschap voor cosmetica, persoonlijke verzorgingsproducten en hun ingrediënten te bevorderen, waar dan ook ter wereld.
Palmolie wordt verkregen uit de vruchten van de oliepalm. Palmolie zelf wordt niet direct in cosmetica verwerkt. Het wordt verwerkt tot allerlei producten, de palmoliederivaten die vervolgens gebruikt worden in diverse cosmeticaproducten.
Palmolie levert een grote opbrengst per hectare op in vergelijking met andere plantaardige oliën. Hierdoor is het, mits duurzaam geproduceerd, een duurzame grondstof. Het kan dienen als een milieuvriendelijk alternatief voor niet-hernieuwbare bronnen zoals aardolie en als vervanger voor dierlijke vetten in vegan cosmetica.
Helaas heeft in het verleden de groeiende vraag naar palmolie geleid tot ontbossing, vooral in Zuidoost-Azië, met bedreigingen voor sommige diersoorten. Bovendien gaan de productie van palmolie in ontwikkelingslanden soms gepaard met corruptie en ongunstige arbeidsomstandigheden. Gelukkig gebruiken we in Nederland bijna alleen duurzaam geproduceerde palmolie (88%) waarvoor niet is ontbost.
Om zeker te zijn van duurzame palmolie, kun je bij de cosmeticafabrikant informeren naar het gebruik van RSPO-gecertificeerde palmolie. RSPO staat voor de Round Table for Sustainable Palm Oil en promoot duurzame palmolieproductie. RSPO-voorwaarden verbieden het kappen van waardevolle bossen voor palmolieteelt, vereisen lokale overeenkomsten over grondgebruik en garanderen fatsoenlijke arbeidsomstandigheden zonder kinderarbeid.
Meer over duurzame palmolie? Bekijk dan DASPO, een samenwerkingsverband van de in Nederland gevestigde partijen in de palmolieketen.
Je eigen cosmeticaproducten maken lijkt misschien de duurzaamste keuze… maar is dat wel zo?
Het feit dat je een mengsel van natuurlijke ingrediënten maakt, garandeert niet automatisch de veiligheid ervan. Natuurlijke stoffen zijn niet per se veiliger dan synthetische, aangezien schadelijke stoffen ook in de natuur voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat je niet zomaar een paddenstoel uit het bos kunt eten. De veiligheid van een stof hangt af van de hoeveelheid waarin het wordt gebruikt, en dit kan moeilijk te beoordelen zijn bij zelfgemaakte mengsels.
Cosmetica en verzorgingsproducten die op de Europese markt verschijnen, moeten voldoen aan strenge wet- en regelgeving, wat betekent dat je ervan uit kunt gaan dat deze producten veilig zijn. Bovendien worden deze producten samengesteld in schone en hygiënische laboratoria om te voorkomen dat er bacteriën in terechtkomen die schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid.
Wil je toch aan de slag gaan met een eigen masker of crème? Dan zijn hier een aantal don’ts bij het zelf maken van cosmetica.
Gebruik niet te veel essentiële/etherische oliën! Doordat de oliën uit de natuur afkomstig zijn worden ze vaak ten onrechte als ongevaarlijk beschouwd. De oliën zijn echter erg geconcentreerd waardoor overdosering makkelijk bereikt wordt
Begin niet aan DIY-zonnebrandcrème. De schadelijke effecten van de zon – zoals pigmentvlekken, vroegtijdige huidveroudering en zelfs kanker – zijn te groot. Ga voor een product met bewezen SPF-bescherming.
Zelfgemaakte tandpasta en mondwater zonder fluoride is een slecht idee. Fluoride kan het risico op gaatjes met wel 25% verminderen. Zonder fluoride poetsen verhoogt dus het risico op tandbederf.
Gebruik geen eigen middeltjes op een gevoelige huid. Het kan een verstoorde huidbarrière, acne of couperose alleen maar verergeren.
Laat de eigengemaakte middeltjes niet te lang liggen. Aan cosmetische producten worden niet voor niks conserveermiddelen toegevoegd. De houdbaarheid van eigen gemaakte mengsels is vaak onbekend en meestal zeer beperkt, waardoor bacteriën en ziektekiemen snel kunnen groeien.
Voordat je aan de slag gaat met het maken van je eigen cosmetica, doe voldoende onderzoek om te begrijpen hoe je dit op een verantwoorde en veilige manier kunt doen. Wees bewust van de wisselwerking tussen ingrediënten, vergeet niet om je zelfgemaakte cosmetica te labelen met informatie over ingrediënten en de datum en houd er rekening mee dat het volgens de warenwet niet is toegestaan om zelfgemaakte cosmetica aan anderen te geven of te verkopen!
Vegan cosmetica, een opkomende trend in de beautywereld. Het belangrijkste verschil tussen reguliere en vegan cosmetica is dat vegan producten geen ingrediënten van dierlijke oorsprong bevatten. Stoffen zoals bijenwas, lanoline (wolvet), honing of karmijn worden in vegan cosmetica vervangen door plantaardige of synthetische alternatieven.
In Europa kunnen we met gerust hart stellen dat dierproeven in de cosmetica-industrie tot het verleden behoren, dankzij strikte wetgeving die sinds 2013 van kracht is. Helaas geldt dit niet wereldwijd, met landen zoals China die nog steeds (deels) vasthouden aan verplichte dierproeven voor cosmetica. Voor sommige veganisten is dit reden genoeg om producten uit deze regio’s te vermijden.
In vegan cosmetica worden ingrediënten van dierlijke oorsprong vervangen door plantaardige of synthetische alternatieven. Een paar voorbeelden zijn wolvet (Lanoline), bijenwas (Cera Alba), Keratine, Glycerine, Karmijn en Collageen. Lanoline is een vet afkomstig van wol van schapen. In vegan producten kan gekozen worden voor plantaardige oliën zoals kokosolie of jojoba-olie. Cera Alba wordt geproduceerd door bijen, dit is een was die bijvoorbeeld vervangen kan worden door Carnaubawas of een synthetische was. Keratine en collageen zijn beide eiwitten die zowel dierlijke oorsprong kunnen hebben als plantaardig. Ook glycerine kan afkomstig zijn van dierlijke of plantaardige vetten, zoals kokosvet. Karmijn is een rode kleurstof die tegenwoordig vaker synthetisch voorkomt.
Vegan cosmetica is niet per definitie slechter of beter voor de huid dan reguliere cosmetica. De huidvriendelijkheid hangt af van de volledige samenstelling van het product en hoe jouw huid op de gebruikte ingrediënten reageert, niet van het feit of het product vegan is.
Als je bewust kiest voor vegan cosmetica, bijvoorbeeld vanuit een lifestyle-overtuiging, is het goed om te letten op claims zoals ‘vegan’ of een erkend vegan logo op de verpakking.
Hoewel cosmetica en verzorgingsproducten altijd voorzien zijn van een ingrediëntendeclaratie op het etiket, biedt dit niet direct inzicht in de oorsprong van deze ingrediënten. Sommige ingrediënten kunnen namelijk zowel van dierlijke of plantaardige oorsprong zijn, zoals glycerine.
Om consumenten te helpen in hun bewuste keuzes, biedt de Cosmile Europe database een handige tool om de oorsprong van ingrediënten in cosmetische producten te verifiëren. Hierin kun je zien of het mogelijk van dierlijke oorsprong is. Het is ook aan te raden om navraag te doen bij de fabrikant voor een volledig begrip van de herkomst van de gebruikte ingrediënten. Meer over vegan cosmetica herkennen lees je hier.
Het is belangrijk om jezelf goed te beschermen tegen de zon, maar hoe zit het dan met het koraal?
De bedreiging van koraalriffen is een ernstige kwestie, direct gerelateerd aan klimaatverandering. Soms worden zorgen geuit over de mogelijke schadelijke effecten van uv-filters in zonnebrand op zeeleven en koraal. En dat is begrijpelijk, want wanneer we met zonnebrand de zee ingaan, dan komt het product ook deels in het milieu terecht.
Beweringen over uv-filters als oorzaak van koraalverbleking zijn gebaseerd op onderzoek waarbij de gemeten uv-filterconcentraties aanzienlijk hoger waren dan ze daadwerkelijk gemeten zijn in zee. Hierdoor zijn negatieve effecten op koraal onwaarschijnlijk.
Ondanks dat zonnebrandcrème via huidspoeling in de zee kan belanden, is de hoeveelheid water in de zee dusdanig groot dat de concentratie van ingrediënten uit deze producten extreem laag is.
Het is essentieel om jezelf effectief te beschermen tegen de schadelijke uv-straling van de zon. Langdurige blootstelling aan uv-licht verhoogt het risico op huidkanker, en volgens KWF-kankerbestrijding neemt het aantal gevallen van huidkanker in Nederland toe als gevolg van frequenter en langer zonnen in de afgelopen decennia. Het gebruik van zonnebrandmiddelen wordt dan ook sterk aangeraden.
Bij zorgen over het milieu kun je onderzoeken hoe je duurzaamheid op andere manieren kunt bevorderen!
Vochtige doekjes zijn handige, kant-en-klare doekjes die doordrenkt zijn met een vloeistof voor reiniging, verfrissing of verzorging van de huid. Ze zijn populair vanwege hun gebruiksgemak, vooral onderweg of wanneer water en zeep niet direct beschikbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan make-up remover wipes of babydoekjes.
Hoewel het misschien logisch lijkt om een gebruikt doekje snel door het toilet te spoelen, zorgt dat in de praktijk voor grote problemen. De meeste vochtige doekjes, ook die voor babyverzorging of make-upverwijdering, zijn namelijk niet ontworpen om op die manier af te breken. Ze kunnen vast komen te zitten in leidingen, pompen blokkeren en verstoppingen veroorzaken in zowel huiselijke als openbare rioleringen. Uiteindelijk leidt dit tot schade, hoge kosten én extra belasting van het milieu.
Alleen toiletpapier en doorspoelbare vochtige doekjes die bedoeld zijn voor persoonlijk gebruik op het toilet mogen worden gespoeld. Alle andere doekjes horen in de afvalbak. De doorspoel-bare vochtige doekjes herken je aan het toilet logo.
Fabrikanten zijn verplicht om op de verpakking van vochtige doekjes die niet doorspoelbaar zijn, duidelijk te vermelden dat deze in de afvalbak moeten worden gegooid. Je herkent dit aan het ‘niet doorspoelen’-logo, dat zichtbaar op de voorkant van de verpakking staat. Toch leeft bij veel consumenten nog het idee dat doekjes gewoon doorgespoeld kunnen worden, vooral als ze klein of ‘natuurlijk’ ogen. Maar tenzij er expliciet op staat dat een doekje geschikt is om door het toilet te spoelen, is dat dus niet het geval.
Vochtige doekjes die verkeerd worden weggegooid, bijvoorbeeld op straat, in de natuur of via het toilet, dragen bij aan zwerfafval. Zeker doekjes die kunststof bevatten, breken niet of nauwelijks af en kunnen in het watermilieu terechtkomen. Om dat tegen te gaan, is de Europese SUP-richtlijn (Single Use Plastics) ingevoerd. Deze richtlijn verplicht producenten om hun doekjes met plastic duidelijk te labelen en draagt bij aan het terugdringen van plastic afval in het milieu.
Daarnaast zijn producenten verantwoordelijk voor het informeren van consumenten over correct gebruik en afvalverwerking. Deze zogenaamde bewustmakingsmaatregelen zijn sinds augustus 2023 verplicht. Dat betekent dat fabrikanten niet alleen betalen voor opruim- en verwerkingskosten van zwerfafval, maar ook actief bijdragen aan campagnes en informatie om dit afval te voorkomen. Denk aan duidelijke etikettering, maar ook aan online en offline voorlichting.
Een manier van voorlichting is de lancering van de website https://www.weetwatjedoorspoelt.nl/. Op dit platform vind je nog meer informatie over vochtige doekjes.
Oogschaduw die fonkelt, een lipstick met parelmoerglans of een subtiele shimmer in je shampoo, grote kans dat dat glinsterende effect komt door mica. Mica is een mineraal dat al eeuwenlang wordt gebruikt vanwege zijn mooie glans én handige eigenschappen. In de cosmetica wordt het vooral toegepast vanwege die glans: mica zorgt voor het sprankelende effect in make-up of de lichte reflectie in verzorgingsproducten.
Mica is een verzamelnaam voor een groep mineralen. Het wordt vaak tot poeder vermalen en toegepast in make-up vanwege het licht weerkaatsende effect. Behalve in cosmetica kom je mica ook tegen in industriële toepassingen, zoals elektronica of hittebestendige materialen.
Mica wordt gewonnen in mijnen, onder andere in India. In gebieden als Jharkhand en Bihar is de mica-industrie een belangrijke bron van inkomsten voor hele gemeenschappen. Helaas betekent dat ook dat de productie kwetsbaar is voor misstanden. In het verleden is meerdere keren aan het licht gekomen dat kinderen betrokken zijn bij het verzamelen van mica, vaak onder gevaarlijke omstandigheden. Kinderarbeid is uiteraard verboden, maar het toezicht is niet overal even sterk.
De cosmeticasector neemt haar verantwoordelijkheid serieus. Veel bedrijven hebben duurzaam inkoopbeleid en eisen van hun leveranciers dat mica zonder kinderarbeid wordt gewonnen. Toch is het lastig om volledige zekerheid te krijgen, zeker als mica uit meerdere lagen van de toeleveringsketen komt.
Daarom werken brancheorganisaties, zoals de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV), actief samen met ngo’s zoals Terre des Hommes. Die organisatie zet zich al jaren in tegen kinderarbeid in de micamijnen. De NCV ondersteunt hun werk en ondertekende een manifest dat oproept tot een gezamenlijke inzet om kinderarbeid in mica tegen te gaan. Ook zijn er projecten gestart om gezinnen die van mica afhankelijk zijn te helpen aan veilig werk en een leefbaar inkomen.
Ook is er het Responsible Mica Initiative (RMI), een internationale samenwerking van (cosmetica)bedrijven, ngo’s en lokale organisaties. Samen werken zij aan een eerlijke en transparante mica-keten, zonder kinderarbeid. RMI zet zich in voor veilige werkomstandigheden, goed onderwijs voor kinderen en een leefbaar inkomen voor gezinnen die afhankelijk zijn van micawinning.
Er bestaan synthetische alternatieven voor mica, maar die hebben óók nadelen. Ze zijn vaak duurder, hebben een andere milieu-impact, en zorgen er niet voor dat families in India ineens een ander inkomen hebben. De meeste experts zijn het erover eens: de beste oplossing is niet stoppen met mica, maar zorgen dat mica eerlijk en veilig wordt gewonnen.
Als consument kun je bijdragen aan positieve verandering door bewust te kiezen voor merken die open zijn over hun grondstoffen en inspanningen doen om kinderarbeid uit te bannen. Kijk op de website van merken of ze iets zeggen over hun inkoop van mica en of ze betrokken zijn bij initiatieven zoals RMI. Door vragen te stellen en je bewust te zijn van de herkomst van ingrediënten in je favoriete producten, help je mee aan een eerlijkere en duurzamere keten.
PFAS, wat staat voor poly- en perfluoralkylstoffen, zijn een groep chemische stoffen die je in allerlei producten kunt tegenkomen. Ze worden gebruikt in textiel, tapijt, leer, papier, en ja, soms ook in cosmetica. Zo zorgen bijvoorbeeld dat een mascara waterproof is. Het bijzondere aan deze stoffen is dat ze zeer moeilijk afbreken in de natuur.
De bezorgdheid over PFAS komt voort uit hun hardnekkigheid in het milieu. Als we niet oppassen, kunnen deze stoffen zich ophopen in onze omgeving, wat mogelijk gevolgen kan hebben voor onze gezondheid en het ecosysteem. Daarom wordt er in Europa hard gewerkt aan het beperken van PFAS-gebruik.
Goed nieuws: in cosmetica kom je PFAS maar zelden tegen. We merken dat er veel gezocht wordt naar make-up producten zoals lippenstift zonder PFAS of mascara zonder PFAS. De kans is groot dat je al PFAS-vrije mascara gebruikt! Dit komt omdat we door innovatie voor cosmetica alternatieve ingrediënten hebben. Maar zelfs als PFAS aanwezig is, dan is dat in zulke kleine hoeveelheden dat ze geen risico vormen voor je gezondheid. De hoogste concentratie die ooit gevonden werd, was slechts 0,00000334% – een minuscuul percentage dus. (Bron: ‘Risk assessment of fluorinated substances in cosmetic products. Survey of chemical substances in consumer products No. 169’, Ministry of Environment and Food of Denmark, 2018).
Check het etiket! Alle ingrediënten staan vermeld op de INCI-lijst. De INCI is vaak korter en makkelijker te begrijpen dan de chemische benaming en is bedoeld om de consument van zo compleet mogelijke informatie te voorzien. Ook alle PFAS die in cosmetica voor kunnen komen hebben een INCI gekregen. U zult dus niet het ingrediënt met de INCI “PFAS” terug kunnen vinden op het etiket. Je kan de INCI van PFAS herkennen aan dat ze allemaal een koolstof-fluorverbinding bevatten. De combinatie van fluor met koolstofatomen is wél uit de INCI op te maken. Om de INCI-lijst makkelijker te lezen kan je gebruik maken van de COSMILE App. Lees hier ons blog over COSMILE.
Cosmetische producten – ook die met (een extreem lage concentratie) PFAS – zijn veilig. De veiligheid van de consument heeft een zeer hoge prioriteit voor fabrikanten van cosmetische producten. Alle grondstoffen die worden gebruikt in cosmetische producten moeten uitvoerig worden getest en voldoen aan de hoogste normen op het gebied van zuiverheid, kwaliteit en veiligheid.
Bovendien worden alle cosmetische producten onderworpen aan een veiligheidsbeoordeling. Voordat een cosmetisch product in Nederland en de rest van Europa mag worden verkocht, wordt het product door een veiligheidsbeoordelaar (bevoegd persoon) beoordeeld op alle mogelijke risico’s. Bij de beoordelingen worden zeer strenge criteria gehanteerd die een grote mate van veiligheid waarborgen. Gedegen wetenschappelijk onderzoek vormt de basis van deze veiligheidsbeoordelingen. Deze veiligheidseisen zijn verplicht door de Europese Cosmeticaverordening.
De industrie is zich bewust van de zorgen rond PFAS en werkt hard aan alternatieven. De cosmeticasector heeft de ambitie om eind 2025 geen producten meer op de markt te brengen waar PFAS in zitten. In Brussel wordt momenteel gewerkt aan een wettelijk verbod op de duizenden stoffen die onder de definitie van PFAS vallen. Naar verwachting geldt dit verbod voor cosmetica vanaf 2028. De industrie loopt hier dus op vooruit.
Groene chemie is een reeks principes en richtlijnen die chemici aanmoedigt om efficiëntere chemische processen te ontwerpen. Dit betekent: meer van de gewenste stof produceren met minder ongewenste bijproducten. De meeste cosmetica-ingrediënten worden gemaakt via chemische processen, waarbij ook natuurlijke stoffen worden omgezet in iets dat nuttiger en veiliger is voor gebruik op het menselijk lichaam. De principes van groene chemie zorgen ervoor dat chemici minder energie, water en oplosmiddelen gebruiken, en minder processtappen nodig hebben (een kortere reeks chemische reacties).
Het is belangrijk om te benadrukken dat groene chemie niet betekent dat er géén chemie wordt gebruikt. Moderne chemie is essentieel voor onze hedendaagse levensstijl en voor alle producten die we als vanzelfsprekend beschouwen: van auto’s tot consumentenelektronica, en van kleding tot cosmetica. Groene chemie maakt gebruik van moderne en innovatieve technieken om chemie efficiënter en minder belastend voor het milieu te maken.
Voorkom afval
Ontwerp chemische syntheses zodanig dat er geen afval ontstaat, zodat er niets hoeft te worden opgeruimd of verwerkt.
Ontwerp veiligere chemicaliën en producten
Maak chemische producten die volledig effectief zijn, maar zo min mogelijk of geen giftigheid hebben.
Ontwerp minder gevaarlijke chemische syntheses
Ontwerp syntheses die stoffen gebruiken en produceren die weinig of geen giftigheid hebben voor mens en milieu.
Gebruik hernieuwbare grondstoffen
Gebruik grondstoffen die hernieuwbaar zijn in plaats van uitputbaar. Hernieuwbare grondstoffen zijn vaak afkomstig uit de landbouw of ontstaan als reststromen van andere processen; uitputbare grondstoffen komen uit fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas of steenkool) of mijnbouw.
Gebruik katalysatoren in plaats van stechiometrische reagentia
Beperk afval door katalytische reacties te gebruiken. Katalysatoren zijn in kleine hoeveelheden nodig en kunnen een reactie meerdere keren uitvoeren. Ze zijn te verkiezen boven reagentia die in overmaat worden gebruikt en maar één keer werken.
Vermijd chemische derivaten
Voorkom waar mogelijk het gebruik van beschermgroepen of tijdelijke modificaties. Derivaten vereisen extra reagentia en leveren meer afval op.
Maximaliseer atoomefficiëntie
Ontwerp syntheses zodat het eindproduct het grootste deel van de beginstoffen bevat. Zo gaat er weinig tot niets verloren aan overbodige atomen.
Gebruik veiligere oplosmiddelen en reactieomstandigheden
Vermijd het gebruik van oplosmiddelen, hulpstoffen of andere ondersteunende chemicaliën. Als ze toch nodig zijn, kies dan voor onschadelijke stoffen.
Verhoog de energie-efficiëntie
Voer chemische reacties zo veel mogelijk uit bij kamertemperatuur en -druk.
Ontwerp stoffen die na gebruik afbreken
Zorg ervoor dat chemische producten na gebruik worden afgebroken tot onschadelijke stoffen, zodat ze zich niet ophopen in het milieu.
Voer realtime analyse uit om vervuiling te voorkomen
Gebruik monitoring en sturing tijdens het productieproces om de vorming van bijproducten te minimaliseren of te voorkomen.
Beperk het risico op ongelukken
Ontwerp chemicaliën en hun fysieke vormen (vast, vloeibaar of gas) zo dat de kans op ongelukken zoals explosies, branden of milieuschade zo klein mogelijk is.
Deze principes zijn oorspronkelijk gepubliceerd door Paul Anastas en John Warner in Green Chemistry: Theory and Practice (Oxford University Press, New York, 1998).
Wanneer we denken aan duurzaamheid, denken we vaak aan hoe iets wordt gemaakt of aan recyclen. Maar wist je dat een product – zoals een shampoo – in élke fase van zijn leven invloed heeft op het milieu? Van het winnen van grondstoffen tot aan wat er gebeurt als je de verpakking weggooit. Dit noemen we denken in levenscycli, of in het Engels: Life Cycle Thinking (LCT).
Life Cycle Thinking betekent dat je kijkt naar de hele levensloop van een product:
Waar komen de grondstoffen vandaan?
Hoe wordt het gemaakt en vervoerd?
Hoe gebruiken we het?
Wat gebeurt er met de verpakking en de restjes na gebruik?
Bij shampoos is gebleken dat de meeste impact op het milieu tijdens het gebruik ontstaat – bijvoorbeeld door warm water of te veel gebruik van het product – en bij de verwerking van afval. Daarom kunnen ook wij als consument verschil maken!
Veel bedrijven focussen op schonere productie en minder afval. Dat is goed, maar het zegt niet alles. Soms lossen we het ene probleem op, maar veroorzaken we ongemerkt een ander. Denk bijvoorbeeld aan een shampoo in een superdikke fles die makkelijk te recyclen is – maar die veel materiaal kost om te maken. Life Cycle Thinking helpt om zulke keuzes beter af te wegen en naar het totaalplaatje te kijken.
Cosmeticabedrijven gebruiken steeds vaker een methode die Life Cycle Assessment (LCA) heet. Daarmee meten ze hoeveel energie, water en grondstoffen een product gebruikt – van het begin tot het eind – én welke impact dat heeft op het milieu. Zo kunnen ze bijvoorbeeld zien of een andere verpakking, een korter productieproces of een ander ingrediënt duurzamer is.
LCA is een handige tool, maar het maakt geen keuzes. Het laat alleen de feiten zien. De bedrijven maken vervolgens zelf een afweging: wat is de beste oplossing voor mens en milieu?
Duurzame cosmetica gaat niet alleen over wat er in een product zit. Het gaat over het hele plaatje – van grondstof tot afval. Door slim te ontwerpen, bewust te gebruiken en goed te recyclen, kunnen we allemaal bijdragen aan minder belasting voor het milieu.
Jouw betrouwbare bron voor eenvoudige en wetenschappelijk onderbouwde informatie over persoonlijke verzorging!
© MijnCosmetica
