Ingrediënten

Fluoride is waarschijnlijk het meest bekende ingrediënt in gebitsverzorgende cosmetica als tandpasta en mondwater. De functie van fluoride in deze producten, is het voorkómen van de vorming van gaatjes (cariës). Gaatjes ontstaan doordat het tandglazuur, dat bestaat uit het mineraal calcium hydroxyapatiet, aangetast wordt door zuur. Dit zuur ontstaat doordat bepaalde bacteriën in je mond en in tandplak suikers omzetten in zuren.  

Door de aanwezigheid van fluoride wordt het tandglazuur gehard. De calcium hydroxyapatiet wordt omgezet in calcium fluorapatiet, een stof die beter bestand is tegen zuuraanvallen.
De beschermende werking van fluoride berust op het fluoride ion (F^–) dat bij het poetsen vrijkomt. De hoeveelheid fluoride die een product mag bevatten, ligt wettelijk vastgelegd.

Tandpasta en mondwater met fluoride zijn dan ook niet schadelijk voor je gezondheid.

Geurstoffen in cosmetica geven een passende en aangename geur aan het product. De realisatie hiervan is echter een stuk gecompliceerder dan het lijkt.

Parfums zijn zeer complexe mengsels van geurstoffen. Dat wil zeggen dat een parfum uit een groot aantal bestanddelen bestaat. Het wijzigen van één van deze stoffen kan de geur van deze parfum-mix al wezenlijk veranderen. Voor het samenstellen van een geur kan de parfumeur kiezen uit meer dan 3500 stoffen, waarvan er zo’n 400 natuurlijk (plantaardig) zijn. Sommige mensen zijn allergisch voor één of meer stoffen die voorkomen in het parfum.

Diverse cosmetica hebben tot doel het uiterlijk te wijzigen of het menselijk lichaamsoppervlak te verfraaien. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van kleuren afkomstig van kleurstoffen. Ook worden deze kleurstoffen aan cosmetica toegevoegd om het product een gewenste uitstraling te geven, zoals bijvoorbeeld het geval is bij een lichtpaars getint parfum.

Kleurstoffen zijn onder te verdelen in twee categorieën: de onoplosbare pigmenten en de oplosbare kleurstoffen. De keuze tussen deze twee soorten hangt voor een groot deel af van het producttype. In een shampoo zal over het algemeen gekozen worden voor een oplosbare kleurstof, terwijl in een oogschaduw bij voorkeur een pigment wordt gebruikt om het uitlopen door traanvocht te voorkomen.

De diversiteit van kleurstoffen is enorm, variërend van metaalzouten tot organische carotenoïden. Kleurstoffen zijn over het algemeen makkelijk te herkennen op het etiket aan het Kleur Index nummer (CI).

Tijdens het gebruik van je producten wordt het product blootgesteld aan allerlei bacteriën en schimmels, bijvoorbeeld doordat je met je vinger in een potje dagcrème gaat. Om producten te beschermen tegen deze micro-organismen en bederf tegen te gaan, worden er conserveermiddelen toegevoegd aan cosmetica. Deze stoffen zorgen ervoor dat cosmeticaproducten gedurende lange tijd, zonder risico op besmetting, gebruikt kunnen worden. Conserveermiddelen vergroten de houdbaarheid van een product. Sommige conserveermiddelen zijn effectiever tegen bepaalde micro-organismen dan andere. Daarom wordt voor één product vaak gebruik gemaakt van een mengsel van verschillende conserveermiddelen.

Niet alle cosmeticaproducten zijn even gevoelig. Sommige producten hoeven niet extra te worden geconserveerd, omdat zij geen geschikte voedingsbodem vormen voor micro-organismen. Een bekend voorbeeld hiervan zijn parfums, het hoge alcoholpercentage zorgt ervoor dat geen enkel micro-organisme kan groeien.

Fruitzuren vormen een belangrijke groep van cosmetica-ingrediënten, ook bekend onder de Engelse naam ‘hydroxy acids’. Veel van deze stoffen zijn afkomstig van vruchten. Ze hebben gemeenschappelijk dat in het molecuul, een alcoholgroep (hydroxy) zich in de nabijheid van een zuurgroep (acid) bevindt.

Deze stoffen worden hoofdzakelijk gebruikt in huidverzorgende cosmetica voor hun exfoliërende werking. Exfoliëren is het proces waarbij dode huidcellen van het huidoppervlak worden verwijderd, met als resultaat dat de huid er zacht en egaal uit gaat zien. Fruitzuren kunnen namelijk de bovenste huidlaag binnendringen, de dode huidcellen losweken en de gezonde huidcellen intact laten.

Anti-zonnebrandmiddelen beschermen de huid tegen te veel uv-straling. Dit doen ze door middel van uv-filters. Deze ingrediënten beschermen de huid door het uv-licht te absorberen, te reflecteren of een combinatie van deze twee. De uv-filters zijn onder te verdelen in twee categorieën: de organische (chemische) en de anorganische (Minerale) uv-filters.

• Chemische of organische UV-filters
  Dit zijn stoffen zoals benzophenone-3, en ethylhexyl salicylate. De organische filters hebben met elkaar gemeen dat ze zijn opgebouwd uit koolstofatomen. Dit zijn organische stoffen. De koolstof absorbeert de uv-straling voordat het je huidcellen kan bereiken. 
•  

• Minerale of anorganische UV-filters
  Deze groep filters bestaat dan ook uit witte metaaloxiden, zoals titaandioxide en zinkoxide (mineraalfilters). Minerale filters bevatten geen koolstof, en worden daarom anorganische genoemd. Hierbij zorgt dus niet koolstof voor uv-absorptie, maar een metaaloxide. Verder werkt de absorptie hetzelfde als bij de chemische filters. De deeltjesgrootte van deze oxiden speelt een belangrijke rol bij de effectiviteit van de bescherming. Hoe kleiner het deeltje, des beter de bescherming. Vandaar ook dat nanotechnologie een belangrijke rol speelt bij zonnecosmetica.

•  

Meer over uv- filters en zonnebescherming lees je hier.

Veel mensen denken bij het begrip zeep direct aan het cosmetische eindproduct. De term wordt echter ook gebruikt om het actieve ingrediënt van zeep aan te duiden, de oppervlakte-actieve stoffen.

Oppervlakte-actieve stoffen
Oppervlakte-actieve stoffen komen voor in vrijwel alle producten bedoeld om te reinigen. Denk bijvoorbeeld aan shampoo, douchegel maar ook micelair water.  Ze verwijderen vuil en houden dat losgemaakt vuil vast. Zonder deze stoffen zou het meeste vuil niet met water te verwijderen zijn. Vuil is namelijk over het algemeen niet oplosbaar in of mengbaar met water.

Een voorbeeld hiervan is olijfolie. Zonder oppervlakte-actieve stoffen blijft olijfolie op water drijven, maar als er een oppervlakte-actieve stof wordt toegevoegd, dan ontstaat er één laag waardoor de olijfolie met het water verwijderd kan worden. Oppervlakte-actieve stoffen zijn opgebouwd uit twee delen: een vetminnende staart en een waterminnende kop. Het vetminnend gedeelte bindt met het vuil op een dusdanige wijze dat zich rondom een waterminnend jasje vormt. Het vuildeeltje wordt wateroplosbaar, waardoor het water zijn reinigende werking kan doen.