Geschiedenis van cosmetica

Persoonlijk verzorging is natuurlijk een eeuwenoud begrip, maar hoe zag dat er vroeger uit?

Gedurende millennia heeft de mens persoonlijke verzorgingsproducten gebruikt en geïntegreerd in zijn dagelijkse routine. Hoewel de methoden in de loop der eeuwen zijn geëvolueerd, blijft het diepgewortelde verlangen om ons uiterlijk te verfijnen en te onderhouden onveranderd. Ontdek hoe cosmeticaproducten al meer dan 12.000 jaar een cruciale rol spelen in persoonlijke verzorging en zelfexpressie.

Cosmetica door de eeuwen heen

Gewoontes en behoeften van de mens zijn veranderd door de jaren heen, dit heeft ook veel verandering teweeggebracht in de soorten beschikbare cosmeticaproducten op de markt. Cosmeticabedrijven streven naar nieuwe innovaties om beter te voldoen aan de behoefte van de mens.

 

Cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten spelen immers een essentiële rol in de hygiëne, gezondheid en welzijn van mensen. Maar hoe is dit eigenlijk ontstaan?

Reis even terug in de tijd naar het oude Egypte, waar persoonlijke verzorging een magische betekenis kreeg. De oude Egyptenaren, waaronder de legendarische Cleopatra, waren pioniers op het gebied van cosmetica. Hun gebruik van make-up, met een nadruk op betoverende kleuren zoals zwart, bruin en groen, was niet alleen voor esthetische doeleinden, maar ook voor spirituele en religieuze ceremonies.

 

Parfums werden als kunstwerken gecreëerd, met aromatische oliën, kruiden en dierlijke vetten als ingrediënten. Amandelen, jeneverbessen, boomschors en mirre werden geweekt in mengsels van ganzenvet en olijfolie, soms verrijkt met wijn voor een extra vleugje luxe. Zelfs transpiratiegeuren werden verfijnd met kleine, geurige balletjes onder de oksels.

 

Lichaamsbeharing werd op elegante wijze aangepakt met ontharingscrèmes en een pincet. En wanneer grijs haar de kop opstak, vertrouwden ze op plantaardige oliën, misschien zelfs met een vleugje henna voor een levendige haarkleur.

 

 

De weg naar een zachte, gezonde huid leidde tot pastamengsels van calciumsulfaat, natriumchloride, soda en honing. En voor een luxueuze huidverzorging dompelden ze zich onder in ontspannende baden gevuld met ezelmelk.

 

Zeep was opvallend afwezig , maar dat weerhield hen er niet van om schoon te blijven. Soda en plantaardige as, opgelost in water, waren de oude Egyptische alternatieven voor lichaamsreiniging. Zelfs mondhygiëne werd niet over het hoofd gezien, met het kauwen op geurige substanties, verrijkt met honing en andere heerlijke ingrediënten.

In het cultureel bruisende Romeinse rijk werd make-up een trend voor vrouwen. Oorspronkelijk bedoeld voor rituele toepassingen, evolueerde het al snel tot een onmisbaar element in de schoonheidsroutine. Houtskool, rouge en poeder waren de favoriete producten. 

 

Ook mondhygiëne kreeg serieuze aandacht bij de Romeinen. Een tandpasta-achtige substantie, samengesteld uit puimsteenpoeder, zuiveringszout en metaalpoeder, vond zijn weg naar de dagelijkse verzorgingsroutine. Speciale pillen werden zelfs ontwikkeld om ongewenste ademgeurtjes te bestrijden.

 

Parfum, een tijdloze luxe, kende een bloeiende periode in het oude Rome. Gemaakt door het persen en weken van bladeren, wortels en bloemen, vermengd met olijf- of druivenolie en soms voorzien van een vleugje kleur. Populaire geuren varieerden van rozen, lelies en mirte tot laurier, appel en jasmijn. Vanaf de eerste eeuw na Christus werd parfum een exclusieve aangelegenheid, met zelfs geruchten over de verkoop van gladiatorzweet als een uniek parfum.

Tijdens de 11e eeuw n. Chr. werden de geurige geheimen van het Midden-Oosten naar Europa gebracht tijdens de kruistochten. De eerste Europese parfums met alcohol als basis verschenen echter pas in de 14e eeuw. Dit moderne parfum, vervaardigd met alcohol en extracten van voornamelijk lavendel en rozemarijn, werd speciaal gecreëerd voor Elisabeth van Hongarije (1305-1380) en staat nu bekend als ‘Eau d’Hongrie’.

 

In dezelfde 14e eeuw zagen we meerdere intrigerende beautyrituelen bij Europese vrouwen. Om rimpels te voorkomen, sliepen ze met plakjes rauw rundvlees op hun gezicht. Ook het behouden van een bleek gezicht was cruciaal voor het uiterlijk, waarbij poeders niet de enige truc waren om de huid zo wit mogelijk te houden. Sommige vrouwen namen toevlucht tot drastischer maatregelen, zoals bloeden, met behulp van bloedzuigers. Deze praktijk was vooral voorbehouden aan de adel, waar een bleke huid werd beschouwd als een teken van welvaart. 

In de eeuwen na de middeleeuwen werd rode haarverf een modefenomeen in Engeland. Maar het tij keerde toen blond haar aan populariteit won. Zowel mannen als vrouwen zochten naar een gouden gloed door een mix van honing, zwarte zwavel, aluin en een goede dosis zonlicht. Een combinatie die niet alleen schoonheid, maar ook welvaart uitstraalde.

 

In de Renaissance bleef het de norm voor zowel mannen als vrouwen om hun gezicht zo wit mogelijk te poederen. Dit diende als een statussymbool, waarbij een bleke teint aangaf dat ze hun dagen binnenshuis doorbrachten en dus niet tot de werkende klasse behoorden. In Engeland werden diverse methoden ontwikkeld om die felbegeerde bleekheid te behouden, met vrouwen die zelfs eiwit op hun gezicht aanbrachten om een bleke look te creëren. Opvallend genoeg bleef witte loodverf onder Koningin Elizabeth een populaire keuze.

 

 

Na de revolutie in Frankrijk brak er een nieuw tijdperk aan voor cosmetische trends. Rode rouge en lippen, voorheen als ordinair beschouwd, werden nu omarmd. De Fransen streefden naar een gezond uiterlijk, maar de rest van Europa keek nog afwachtend toe. Natuurlijke en gematigde kleuren bleven in trek, en het bleke gezicht was nog niet uit de mode.

 

 

Thuisgemaakte middeltjes waren populair, maar niet allemaal gezond of hygiënisch. Sommige bevatten zelfs giftige stoffen zoals lood, kwik en kleine hoeveelheden arsenicum. In de vroege 18e eeuw gebruikten moedige vrouwen zelfs het giftige belladonna om hun ogen te laten ‘sprankelen’. Een pijnlijk alternatief was een paar druppels citroensap. Dit illustreert de extreme lengten die mensen gingen om schoonheidsidealen te bereiken in een tijd waarin de grens tussen esthetiek en gezondheid vaak vaag was. 

In de negentiende eeuw opende de industrialisatie de deuren van de cosmetica-wereld voor een breder publiek. Rode lippen en wangen werden het symbool van gezondheid en klasse, en de vraag naar diverse producten groeide gestaag. 

 

In 1889 betrad Edna Murphey uit Philadelphia het toneel met de allereerste deodorant in crèmevorm, genaamd ‘Mum’. Een moeder en uitvindster die de weg baande voor een frisse toekomst. Maar de wereld van cosmetica bleef in beweging, en naarmate het bewustzijn over schadelijke effecten groeide, vervaagden lood- en koperoplossingen ten gunste van het nieuwe wondermiddel: zinkoxide.

 

De twintigste eeuw bracht een kleurrijk palet aan veranderingen. In de vroege jaren 1900 geloofde men dat arsenicum de beste remedie was tegen sproeten, een inzicht dat gelukkig snel verdween met strengere wetgeving. De Cosmetica Richtlijn op Europees niveau en de Warenwet zorgden voor een veiligere omgeving.

 

Synthetische haarverf zag het licht in 1907, en Coco Chanel maakte een gebruinde huid in de jaren ’20 tot de nieuwste trend. 

 

De jaren ’30 markeerden de opkomst van make-up, geïnspireerd door Hollywood-sterren. Een Amerikaanse chemicus creëerde de eerste mascara, Mabel genoemd, en zo werd Maybelline geboren. Ook in de jaren ’30 ontwikkelde een Australische wetenschapper ook de eerste doeltreffende zonnebrandcrème.

 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog floreerde de cosmetica-industrie, met speciale vergunningen om de moraal van vrouwen op te krikken.

 

Na de oorlog omarmde de samenleving make-up volledig, beïnvloed door iconen als Audrey Hepburn en Marilyn Monroe. De jaren ’60 brachten experimentatie met de ‘winged liner’ en de terugkeer van de rode lippenstift

Hedendaags valt op dat cosmetica trends in de mode volgt, en de vraag naar diversiteit leidt tot voortdurende innovatie. Niet alleen vrouwen, maar ook mannen richten steeds meer aandacht op hun uiterlijk, wat heeft geleid tot specifieke producten voor mannen.

 

Sinds 11 juli 2013 zorgt de Cosmeticaverordening voor uniforme regelgeving in Europa, waardoor er duidelijkheid is voor iedereen die deelneemt aan deze boeiende wereld van schoonheid en verzorging. Meer weten over hedendaagse cosmetica en wetgeving? Bekijk dan ook naar het etiket. 

Zit je toch nog met vragen?